Özgüven, kişinin kendi özdeğer ve özyargılarına verdiği değeri gösteren bir ölçüttür. Yani kişinin kendi özgüveni ile orantılı olarak kendi fikir ve duruşlarına saygısı artar, eğer özgüven eksikliği var ise olaylar karşısında kendi fikrini yeterince kıymetli bulmayacaktır. Çocuklarda özgüven eksikliği, gelişmekte olan kişiliğinin gelişimini ve çocuğun potansiyelini yansıtabilmesini engelleyeceği için sosyal yaşantılarında sorunlar yaratacaktır.
Özgüveni yüksek çocuklar, öncelikle küçük yaşlardaki sosyal yaşantılarında, arkadaş ilişkilerinde, derslerinde daha başarılı olmakta ve potansiyelini davranışlarına yansıtabildiği ve sonuç alabildiği için yaşadıklarından daha çok keyif alabilmektedir. Özgüven duygusu kısmen doğuştan geliyor olsa da, çok büyük ölçüde çocuğun yaşadıkları ile şekillenir. Çocuk evde ve sosyal yaşamında dikkate alındıkça, yaptığı en küçük bir davranışın bile sonucunu görüp tatmin yaşadıkça özgüveni artar. Çocuklarda özgüven eksikliği konusunda en önemli faktörlerden biri, tabi ki de ailedir.
Bir üst paragrafta da belirttiğimiz üzere, çocuklarda özgüven gelişimi konusunda en önemli faktör, erken çocukluk döneminde aile ve yakın çevresinden gördüğü tavırdır. Ailesi tarafından sevildiğini ve kıymetli bulunduğunu gören ve bunu hisseden çocuklarda özgüven eksikliği nispeten daha az yaşanır ve bu çocuklar dış çevreden daha az etkilenir.
Ancak eleştirel yaklaşılan, akranları ile ya da abisi-ablası ile kıyaslanan, birey olması engellenen ve aşırı koruyucu davranılan çocuklar kendi kararlarını alamayacağı ve bireysel davranış sergileyemeyeceği için özgüven gelişiminde sorun yaşanması doğaldır. Çocuğa özgüven kazandırma konusunda yapılabilecek en önemli işlerden biri, o çocuğu sadece kendisi ile kıyaslamak ve onu içinde bulunduğu durumu başarabileceğine inandırmaktır.
Çocuklarda özgüven eksikliği var ise, okulda cevabını bilmesine rağmen derse katılamama veya tüm kararları oyun-okul arkadaşları tarafından alınması gibi sorunlar yaşanacaktır. Bu durumlar çocuğun aktif olarak hayata katılamamasına ve içine kapanmasına, fikirlerini ve haklarını savunamamasına sebep olmaktadır.
Her davranışını dikte etmek ve yönlendirici olmak, çocuğun karar almasını engelleyeceği için özgüven eksikliği yaratır.
Siz çocuğunuzun farkında olun ve güçlü yanlarından gurur duyun, zayıf yanlarını geliştirmek için çaba sarfedin. Zayıf yanlarından dolayı eleştirmek ve daha ötesi alay etmek çocuğun o yanlarını asla geliştirememesine sebep olur.
Çocuğunuza olan davranışınız başarı odaklı olmasın. Çocuğunuzun kapasite ve potansiyeline bağlı olarak elinden geleni yapıyor olması gayet güzeldir.
Çocuklarda özgüven eksikliğini gidermenin en etkili yollarından birisi de tahmin edildiği üzere kendisine sorumluluk verilmesidir. Bu sadece bir çiçek sulama ya da kendi odasını düzenleme bile olabilir. Bu sorumluluk, ona birey olduğunu hissettirecektir.
Çocuğunuz ile kesinlikle alay etmeyin. Fiziksel özellikleri ile ya da herhangi bir başarısızlığı ile alay edilmesi, çocuğun içine kapanmasına sebep olur.
Çocuğunuzun seçimler ve talepler yapabilmesine olanak sağlayın. Belli konularda seçimler yapabilmesi, fikirlerine değer verilmesi çocuklarda özgüven gelişimi için çok etkilidir.
